Hobi elektroniği ve robotik projelerinde bolca kullandığımız buzzer‘ların ses seviyelerini biraz daha artırmak mümkün. Bu yazıda bir transistör kullanarak bunu nasıl yapacağımızı anlatacağız.
Çoğu Arduino cihaz 5 Volt lojik seviye ile çalışıyor. Yani Arduino’nun dijital pinlerinden çıkan veri sinyali 5 Volt seviyesinde. Böylece 5 Volt ile çalışan LED veya buzzer gibi bileşenleri çalıştırabiliyoruz.
Ancak Arduino gibi cihazların üzerlerindeki mikrokontrolcülerin pin başına belirli bir azami çıkış akım değeri var. Arduino’nun kullandığı Atmel Atmega serisi mikrokontrolcülerde bu değer azami 40 mA (miliamper). Ancak önerilen değer sadece 20 mA. Bu değer sıradan LED’leri yakmak için fazlasıyla yeterli olsa da, buzzer gibi fazla güç ihtiyacı olabilen bileşenler için sınırlarda. Üstelik piyasada yaygın bulunan çoğu pasif buzzer ucuz ve basit yapısı yüzünden düşünülenden çok daha fazla güce ihtiyaç duyuyor.
Eğer 3,3 Volt lojik seviye kullanan mikrokontrolcüler kullanıyorsak (Raspberry Pi Pico, Arduino Due, Arduino Nano BLE serisi gibi) çok daha büyük sorunla karşı karşıya kalıyoruz. Bu mikrokontrolcüler olabildiğince düşük güç tüketimi için tasarlanmış oldukları için hem 3,3 Volt lojik seviye, hem de pinlerinin verebileceği azami akım değeri çok düşük olduğu için buzzer’ı çalıştırmakta oldukça zorlanıyorlar.
Uzun lafın kısası, hem 5 Volt lojik seviye ile çalışan Arduino’larda, hem de 3,3 Volt lojik seviye kullanan cihazlarda buzzer kullanabilmek için ek bir devreye ihtiyacımız var. Bu konuda yardımımıza eski dostumuz transistör yetişiyor.
Devre şemamızı görelim;
Buzzer’ımızı NPN tipte bir transistör ve bir akım sınırlayıcı direnç ile birlikte bağlıyoruz ve böylece hem Arduino pinine yük bindirmemiş olurken hem de istediğimiz ses seviyesine ulaşabiliyoruz.
Devredeki direnci 1 KΩ (kiloohm) değerinde tercih edebiliriz. Transistör olarak ise BC546 kullanmak yeterli olacaktır. Arduino board’lar üzerinde 5 Volt gücü 5V pininden alıyoruz. Raspberry Pi Pico‘da ise 5 Volt’u VSYS pininden alabiliriz. Ancak Pi Pico’nun 3,3V pinini bile kullansak yeterli ses seviyesine ulaşabildiğimizi fark edeceğiz. Çünkü Pi Pico’nun pinlerinin verebileceği akım o kadar sınırlı ki, buzzer’ı doğrudan kullanmak neredeyse imkansız.
Şimdi de direnç ve transistörü buzzer ve Arduino’ya nasıl bağlayacağımızı görelim;
Devre kurulumunda gördüğümüz gibi Arduino’nun 2 numaralı dijital pininden aldığımız çıkış direnç ile transistörün B (Base) bağlantısına bağlı. Buzzer ise 5V pininden gerilimi alıyor ve transistör’ün C (Collector) ve E (Emitter) pinleri üzerinden GND’ye bağlı.
Arduino’nun 2 numaralı pininden çıkan her sinyal sonrasında transistör tetikleniyor ve buzzer’ımızı doğrudan 5 Volt’a bağlıyor. Böylece istediğimiz ses seviyesine ulaşabiliyoruz.
Arduino’da iyi olmak için öncelikle elektronikte iyi olmak gerekir. Türkiye’nin en iyi temel elektronik eğitim seti ARDUINO ÖNCESİ TEMEL ELEKTRONİK EĞİTİM VE DENEY SETİ‘ni keşfedin. Gereksiz bilgilerden arındırılmış basit ve eğlenceli anlatımla ELEKTRONİK öğrenin ve Arduino’ya METE HOCA farkıyla güçlü başlayın!
